Алтан судар дахь ДЭМийн тухайд маш товчхон

За урьд нь уншиж л байсан юмсан нүд гүйчихсэн юм уу эсвэл уншилгүй гүйлгээд өнгөрсөн юм уу бүү мэд ямар ч байсан буурлийн унш гэснээр унштал анх удаа уншиж байгаа юм шиг аан ийм юм уу, тийм байна ш дээ гэсээр өмнө нь би чинь уншиж байгаагүй юм уу, уншаад ч ойлгоогүй юмуу бүү мэд. Ямартай ч Алтан Дээд үнэнд мөнхөрсөн ДЭМийн тухайд жаахан юм ойлгов хэхэ.

Тэгээд бас түүнийгээ бичих хэрэгтэй болов. Бодвол гавал тархинд минь лавхан шиг суулгахын тулд бичих хэрэгтэй юм шиг байна. Урьд нь ер нь би чинь судар уншиж байсан юм уу одоо бодоод байхад унших гээд унтдаг байсан бололтой хэхэ.

Маш энгийн бөгөөд товчхоноор л бичих нь учир нь би өөрөө ч сайтар ухаж ойлгож гүйцээгүй байна. Уг нь ухаж ойлгос 9 учгаар баталж дийлээгүйгээ бүү бусдад хэд гэж бүх улаачдад сургаал хайрласан буурал хэлсэн байсан хэдий ч үүнийг бол ингээд товчхон бичээдэх гээд байх юм. тиймээс судар дээрх 35 эр ДЭМийг ядаж л цээжилхэд хялбар болгоод хүснэгтэд оруулав.

За Сударт зааснаар :

1.      Үндэсний үнэнч
2.      Удамшилд зөв 
3.      АНДын хэмээх 3 Алтан Дээд ДЭМ байдаг гэнэм. 
 

Сударын 46-р нүүрд “... Үндэсний үнэнч, Удамшилд зөв, Андын хэмээх гурван ДЭМ хослохын одоо цагт ДЭМ-ийн тухай Алтан Дээд үнэн Алтан Дээд ГЭР ИЭ-нд МОН КҮ /мөнх/ болох амин-эхтэй” гэсэн байдаг. Үүнийг сайтар ухаж ойлгоорой. Мөн тодруулсаныг нь бас сайтар бодвол зохино. Өөрөөр хэлбэл энэ 3 Алтан Дээд ДЭМ хослох цаг нь өнөө бидний үед тулчихаад буурлууд толгой тоншоод байгаа бололтой.

НЭГ дэх ДЭМ буюу Үндэсний Үнэнч Алтан Дээд ДЭМ нь АКАУ ДЭМ /АГУУ ДЭМ/ бичиг буюу одоогийн бидний хэлдгээр ХУДАМ МОНГОЛ БИЧИГ буюу БОСОО МОНГОЛ БИЧИГ маань юм байна.

АКАУ ДЭМ бичиг буюу Үндэсний Үнэнч ДЭМ нь ирээдүйг өнгөрсөнөөс одоо байгуулахад Алтан ДЭМ болдог гэнэ. Илүү нарийн ширийнийг судрын 47-р нүүрт бичсэн байна лээ. Би ерөнхийд нь өөрийнхөө ухсаныг л энд товчхон оруулж байгаа юм.

ХОЁР дахь ДЭМ буюу Үндэсний удамшилт Алтан Дээд ДЭМ нь 35 эрдэм юм. 35 эрдэм нь 99 МОН ЧУ КУР буюу эзэмшсэн эрдмийг хэрэглэх, хэрэгжүүлэх, ашиглах аргатай.

Тухайлбал таван тусгаар тогтнолоо хамтаар хариуцах орь ганцхан аргатай ямар эрдэм байдаг вэ гэхэд л АНД болох Эр ДЭМ гэж хаанаас нь яаж ч асуусан мэдэж байхаар эзэмших хэрэгтэй бололтой. Хэхэ яанаа одоо... 35 эр ДЭМ-ийн гол нууц ч гэмээр юм уу утга учир ч гэмээр юм уу юу ч гэмээр юм хамгийн гол нь л тэр  МОН ЧУ КУР-таа байгаа юм байна лээ. Мөн МОН ЧУ КУРуудыг хурц, оройн дээд, алтан дээд язгуурт оройн дээд гэх мэтээр тодотгосныг сайтар ажиглан судлах хэрэгтэй бололтой. За ингээд 35 эрдэмийг 99 МОН ЧУ КУРын хамтаар хүснэгтлээд дор оруулав. Ямар ч байсан хүснэгтлэснийг нь ч болтугай хэвлээд авч явахдаа гэртээ энт тэндээ наачихвал ядаж л тогтоож цээжлэхэд дөхөм санагдаад байгаа юм.

Үндэсний удамшилт Алтан Дээд ДЭМ буюу

35 Эр ДЭМ

№	35 Эр Дэм	МОН ЧУ КУР /арга зам/
1	Ерөнхий эрдэм	-Бөө тархи мэдэх -хамтаар хариуцах -АКАУ биеэр үйлдэх  хурц 3 ЧУ КУР-тай
2	Мэндлэх танилцах эрдэм	-ЧОО -Эл -ИЭ ЧУ гэсэн Оройн Дээд 3 ЧУ КУР-тай
3	Урих дуудах эрдэм	-энхрийлэх -хүндлэх -мэдэгдэх  Эл КҮЭН 3 ЧУ КУР-тай
4	Үдэх эрдэм	-өргөх -дарах -залах -илрүүлэх  тооцох 4 ЧУ КУР-тай
5	Гуйх эрдэм	-сэхээрүүлэх -гэгээрүүлэх -зүүгдэх -тосох  Үндэсний 4 ЧУ КУР-тай
6	Сайшаах  эрдэм	-хамгаалах -хөөх -мэдүүлэх даацтай МЭХ-т 3 ЧУ КУР-тай
7	Хүлцэл өчих эрдэм	-алдааныхаа хохиролыг нөхөх Үндэсний ганц ЧУ КУР-тай
8	Талархах эрдэм	-тэмдэглэх -тайлах -тахих Үндэсний хурц 3 ЧУ КУР-тай
9	Зөвшөөрөх эрдэм	-таних -тооцох -тунгаах БӨӨ ЭР КҮ-тэй 3 ЧУ КУР- тай
10	Итгэх эрдэм	-сэтгэх -магадлах -найдах БӨӨ Эр КҮ-тэй  хурц 3 ЧУ КУР- тай
11	Хориглох эрдэм	-мухардуулах -унтраах -мохоох -мэдүүлэх -дураар нь болгох  Буган соёлт 5 ЧУ КУР-тай
12	Дур булаах эрдэм	-АКОК МОНОГОУУЛ-аар ойлголцох -дутагдах -давуугаа үзүүлэх үндэсний 3 ЧУ КУР-тай
13	Тээнэгэлзэх эрдэм	-ТӨР-ийн 3 онолоор шүүх Үндэсний ганц ЧУ КУР-тай
14	Харамсах эрдэм	-хохиролыг илэрхийлэх БӨӨ ЭР КҮ-тэй ганцхан ЧУ КУР-тай
15	Өрөвдөх эрдэм	-бэрхшээлийг нь арилгах БӨӨ ЭР КҮ-тэй ганцхан ЧУ КУР-тай
16	АНД болох эрдэм	-таван тусгаар тогтнолоо хамтаар хариуцах орь ганц ЧУ КУР-тай
17	Өрх толгойлох эрдэм	-АКАУ биеийг олох -Алтан Дээд ГЭР ИЭ биелүүлэх -Алтан дээд үнэнч амьдран орших Үндэсний 3 ЧУ КУР-тай
18	Дэлхийчлэх эрдэм	-ТНГР-ийн БӨӨ тархийг олох -Эрчим -эхээс хүчин хураах -Амин-эхийг хамгаалах -Сүүн-Эхийг хэрэглэх гэсэн Үндэсний 4 ЧУ КУР-тай
19	Тэсэж магад гарах эрдэм	-угтан мэдэх -тосон бэлтгэх -хамтаар хариуцах Үндэсний 3 ЧУ КУР-тай
20	Гэгээрүүлэх эрдэм	-угтаж -дагаж -зүүгдэж -шахаж -эзэрхэж -нүүдлийн соёл хэрэгжүүлж гэгээрэх 6 ЧУ КУР-тай
21	НЭҮ тухлах эрдэм	-нэй -нүй -нуй -ной -ний гэсэн БӨӨ ЭР КҮетжй 5 ЧУ КУР-тай
22	Удирдах эрдэм	-ТНГР-ийн БӨӨ тархиар Алтан Дээд ГЭР ИЭ-ийг гурван эхээр хангаж эрчимнэх Оройн Дээд орь ганц ЧУ КУР-тай
23	Төлөөлөх эрдэм	-тэгш ЧИН ээлэг ЧУЭН-тэй байлгах БӨӨ Эр КҮ-т ЧУ КУР-тай
24	Тооцоолох эрдэм	-БӨӨ-гийн цээжээр бодож урлахуйг эзэмших хурц 6 ЧУ КУР-тай
25	Хэмжих эрдэм	-ЖАЯГаар -онолоор -ТНГР-ээр -Элжүйгээр -хохиролоор  хэмжих үндэсний 5 ЧУ КУР-тай
26	Тэвчих эрдэм	-эрхэмлэж -мэдэж -хорлож -хориглож -бэлтгэж -дийлж гэсэн Үндэсний 6 ЧУ КУР-тай
27	Огторгуйч эрдэм	-ажиглах -цээжлэх -санах -мэдээлэх -туулах 5 ЧУ КУР-тай
28	Газар зүйч эрдэм	-хамтаар хариуцах -таван зүйлээр тухлах -үртэйжүүлж эзэмших -үрслэж тордох -услаж тогтоох гэсэн 5 ЧУ КУР-тай
29	ИХ ЗАСАГ-ч эрдэм	-Үндэсний Алтан Дээд ГЭР ИЭ-г удирдах ТНГР-ийн БӨӨ Эр КҮ-тэй Оройн Дээд Үндэсний ганцхан ЧУ КУР-тай
30	Худалдаач  эрдэм	-тэнцүүлэх -дур булаах -үгүйлэгдэх хурц 3 ЧУ КУР-тай
31	Хэрэглэх эрдэм	-тархийг ухах -төлөөр нь нөхөх Оройн Дээд хоёр ЧУ КУР-тай
32	Ажиллах эрдэм	-ТНГР-ийн БӨӨ тархиар Ард түмний Алтан Дээд ГЭР ИЭ мөрдөж КҮЭН боловсролын ноёрхол дор хамтаар хариуцахуйг эзэрхүүлэх орь ганц ЧУ КУР-тай
33	Суурьших эрдэм	-90 бүтээвэртэй таван биетэй Нүүдлийн соёлыг хэрэглэх Оройн Дээд язгуурт Үндэсний орь ганцхан  ЧУ КУР-тай
34	Боловсрох эрдэм	-АЙЛ-ын ЗАСАГ-тай орон зайнд КҮ сурлагыг ЭН болгож Нүүдлийн соёлыг хэрэглэж өөртөө эзэн болох Эрхээ эдлэх орь ганц ЧУ КУР-тай
35	Амьдран орших эрдэм	-Мөрлөвөөс ИХ ЗАСАГ болдог Үндэсний Алтан Дээд ГЭР ИЭ-ийг ТӨР-ийн 3 онолоор биелүүлж ОТОГ бүл орон зайндаа, КҮЭН боловсролыг ноёрхуулж, ТНГР-ийн БӨӨ тархиар Үндэсний удамшилт Алтан Дээд ДЭМ-ийгээ, юунд ч үл дийлдэгдэх 99 ЧУ КУР-аар дотоод КҮ ЧИН болгох Оройн Дээд Орь ганцхан ЧУ КУР-тай

ГУРАВ дахи ДЭМ буюу АНДын дэм нь судрын 2 дугаар бүлэгт орсон байгаа бөгөөд тусад нь нарийвчлан судлах бас нэг судлагдахуун болно. Дээр байгаа 35 эрдэм 99 МОН ЧУ КУР ч мөн адил түүнээсээ ургаад 90 бүтээвэр гээд явж өгөх нь дээ хөөрхий хэхэ. За энэ удаагийн ерөнхий товчлолыг ингээд дуусгая.

Цааш унших